Պարզաբանում. Ի՞նչ իրավունքներ և երաշխիքներ ունեն զինծառայողները և ում կարող են դիմել դրանց ոտնահարման դեպքում

Պարզաբանում 30 Հունիս, 2019 15:00

«Պարզաբանում» շարքի շրջանակներում այս անգամ անդրադարձել ենք, զինծառայողների իրավունքներին, երաշխիքներին և հարցին՝ ո՞ւմ կարող է դիմել զինծառայողը իրավունքների ոտնահարման դեպքում:

Ի՞նչ իրավունքներ և երաշխիքներ ունեն Զինծառայողները:

Զինվորական ծառայության կազմակերպման և իրականացման, ինչպես նաև զինծառայողների, նրանց ընտանիքների անդամների ու զինծառայողներին հավասարեցված անձանց իրավական և սոցիալական երաշխիքների հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» ՀՀ օրենքով:

Զինծառայողի կարևոր երաշխիքներից մեկը հանդիսանում է բժշկական օգնություն ստանալու իրավունքը: Մասնավորապես՝ համաձայն Օրենքի 64-րդ հոդվածի 1-ին մասի՝ Զինծառայողները, ինչպես նաև նրանց ընտանիքների անդամները Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի միջոցների հաշվին ապահովվում են որակյալ բժշկական օգնությամբ` համապատասխան գերատեսչական ռազմաբժշկական հաստատություններում:

Անհրաժեշտ է նաև նշել, որ Օրենքի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության մարտական գործողություններին մասնակցելիս կամ հակառակորդի հետ շփման գծում մարտական հերթապահություն կամ հատուկ առաջադրանք կամ ծառայողական պարտականություններ կատարելիս վնասվածք կամ խեղում կամ դրանց հետևանքով հիվանդություն ստացած զինծառայողներն օգտվում են Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի միջոցների հաշվին երկարաժամկետ վերականգնողական ծրագրերից՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով: Եթե նման բուժումը կամ հետազոտությունը հնարավոր չէ իրականացնել Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող բժշկական հաստատություններում, ապա զինծառայողներն օգտվում են Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի միջոցների հաշվին օտարերկրյա պետությունում բուժում ստանալու (հետազոտություն անցնելու) իրավունքից: Բնականաբար, բոլոր ծախսերը, այդ թվում նաև՝ ուղեկցող անձի կողմից կրած ծախսերը հատուցվում են ՀՀ պետական բյուջեի միջոցների հաշվին:

Ի թիվս բժշկական օգնության և սպասարկման երաշխիքի առկա են նաև այլ երաշխիքներ, մասնավորապես՝

• Զինծառայողների դրամական ապահովության երաշխիքը, համաձայն որի պարտադիր զինվորական ծառայություն անցնող շարքային կազմի զինծառայողներին, պայմանագրային զինծառայողներին, ինչպես նաև ռազմաուսումնական կամ ոստիկանական ուսումնական հաստատություններում սովորող կուրսանտներին ու սովորողներին վճարվում են ՀՀ Կառավարության կողմից հաստատված չափով գումարներ:
• Զինծառայողների պարենային և իրային ապահովության երաշխիքը,
• Բնակարանային ապահովության երաշխիքը
• Տրանսպորտի ապահովության երաշխիքը,
• Պարգևավճարներ ստանալու երաշխիքը, ինչպես նաև
• Զինծառայողների՝ կրթություն ստանալու երաշխքիը, համաձայն որի՝ Պետությունը երաշխավորում է ժամկետային պարտադիր զինվորական ծառայության ժամանակ ծառայողական պարտականությունները կատարելիս 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի իրավունք ունեցող նախկին զինծառայողների, ինչպես նաև զոհված (մահացած) զինծառայողների մինչև 27 տարեկան զավակների ընդունելությունը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած ցանկում ընդգրկված Հայաստանի Հանրապետությունում հավատարմագրված ուսումնական հաստատություններ` ընդհանուր մրցույթից դուրս, առանձին մրցույթով, քննությունները դրական միավորներով հանձնելու դեպքում, Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի միջոցների հաշվին՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով:
• Զինծառայողների կենսաթոշակային ապահովությունը, զինծառայողների և նրանց ընտանիքների անդամների, առանձին կատեգորիաների անձանց ընտանիքների անդամների ամենամսյա պարգևավճարի իրավունքը և այլ երաշխիքներ:

Ու՞մ կարող է դիմել Զինծառայողը իր իրավունքների խախտման դեպքում:

Իրավունքների խախտման դեպքում զինծառայողը կարող է բողոք ներկայացնել ըստ վերադասության ՀՀ Զինված ուժերի ներքին ծառայության կանոնագրքի համաձայն: Զինծառայողը կարող է դիմել նաև համապատասխան դատական ատյանին, ինչպես նաև մարդու իրավունքների պաշտպանին:

Հարցերին պատասխանել է «Արատտա քընսալթինգ» ՍՊԸ վարչական գործերով բաժնի ղեկավար Էռնեստ Աբելյանը:

«Պարզաբանում» շարքի նախորդ հոդվածներում անդրադարձել էինք՝