Պարզաբանում. Ինչպե՞ս վարձակալել բնակարան

Արխիվ 4 Մարտ, 2019 0:02

ArmDaily.am-ի «Պարզաբանում» շարքի շրջանակում այս անգամ անդրադարձել ենք բնակարանի վարձակալման հարցերին։

Ինչպե՞ս վարձակալել բնակարան, պե՞տք է պայմանագիր կնքել, թե՞ ոչ, ինչո՞ւ:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 662-րդ հոդվածի 2-րդ մասը և 663-րդ հոդվածը սահմանում են, որ բնակելի տարածության վարձակալության պայմանագիրը ենթակա է նոտարական վավերացման, այնուհետև՝ այն ենթակա է պետական գրանցման, որը կատարվում է ՀՀ ԿԱ Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի /այսուհետ՝ Կադաստր/ կողմից:

Վերոնշյալ պահանջների չպահպանելը հանգեցնում է գործարքի առոչնչությանը: Այլ կերպ ասած՝ նման գործարքը չի հանգեցնում որևէ իրավաբանական հետևանքների: Ուստի, որևէ խնդրի առաջացման պարագայում՝ կողմերի (հատկապես վարձակալի) իրավունքները կարող են ոտնահարվել այն հասարակ պատճառաբանությամբ, որ վերջիններս չեն կրի վարձակալի և վարձատուի պարտավորությունները, համապատասխանաբար՝ չեն օգտվի վարձակալի և վարձատուի իրավունքներից:

Հարկ է նաև նշել, որ կողմերը կարող են կնքել բնակելի տարածքի վարձակալության պայմանագիրը Կադաստրում՝ վերջինիս իրավախորհրդատուի ներկայությամբ՝ շրջանցելով գործարքի նոտարական վավերացման պահանջը: Սակայն, այդ մոտեցումը չի ողջունվում, քանի որ տվյալ պարագայում կողմերը կնքում են Կադաստրի կողմից մշակված տիպային վարձակալության պայմանագիրը, որի պայմանները մեծամասամբ ենթակա չեն փոփոխման կամ լրացման, ինչը թույլ չի տալիս կողմերին լիովին արտահայտել իրենց իրական կամքը:

Ի՞նչ դրույթների վրա ուշադրություն դարձնել։

Բնակելի տարածության վարձակալության պայմանագիրը կնքելիս անհրաժեշտ է ուշադրություն դարձնել գույքի հիմնական վերանորոգման հարցին: Շատ անգամ, կողմերը ելնելով գույքի փաստացի վիճակից, մինչև պայմանագիրը կնքելիս պայմանավորվում են, որ գույքը ենթակա է հիմնական վերանորոգման: Ուստի՝ անհրաժեշտ է հստակեցնել, թե ում կողմից պետք է իրականացվի հիմնական վերանորոգումը, ինչ ծավալով և ինչ ժամկետներում:

Նման կարգավորումը զերծ կպահի կողմերին թյուրիմածություններից (որոնք, ի դեպ, հաճախ են հանդիպում),չի հանգեցնի մի այնպիսի իրավիճակի, երբ կողմերից մեկը կկրի մյուսից վնաս, կամ կհարստանա մյուսի հաշվին:

Անհրաժեշտ է նաև նշել պայմանագրով, թե ովքեր են մշտապես բնակվելու տվյալ բնակարանում, քանի որ Օրենսգրքի 668-րդ հոդվածի 1-ին մասի՝ բնակելի տարածությունում, վարձակալի համաձայնությամբ, կարող են մշտապես բնակեցվել այլ քաղաքացիներ:

Հարկ է նաև նկատել, որ Օրենսգրքով նախատեսված են բազմաթիվ դեպքեր, երբ կողմերը կարող են վաղաժամկետ լուծել վարձակալության պայմանագիրը: Սակայն, Օրենսգիրքը, նաև հնարավորություն է ընձեռնում կողմերին սահմանել պայմանագիրը վաղաժամկետ լուծելու այլ պայմաններ: Ուստի՝ պայմանագրի կետերը սահմանելիս, շատ կարևոր է նաև պարզել՝ արդյոք հետագայում կարող են առաջանալ որևէ հանգամանքներ, որոնց պարագայում կողմը/երը կցանկանան լուծել պայմանագիրը: Եթե այո, ապա կողմը/երը պետք է նախատեսեն նաև այդ պայմանները:

Ի՞նչ անել, որ չոտնահարվի տանտիրոջ եւ վարձակալի իրավունքները, օրինակ՝ լուծումներ առաջարկել:

Նախևառաջ, պետք է հիշել, որ պայմանագիրը՝ երկու կամ մի քանի անձանց համաձայնությունն է, որն ուղղված է քաղաքացիական իրավունքներ և պարտականություններ սահմանելուն, փոփոխելուն կամ դադարելուն: Համապատասխանաբար, պայմանագիրը կնքելիս, կողմերը պետք է շարադրեն այն բոլոր պայմանները, որոնց շուրջ վերջիններս եկել են համաձայնության. ոչ քիչ, ոչ ավել:

Սակայն, գործնականում վարձակալության պայմանները քննարկելիս, կողմերը բանավոր կերպով սահմանում են իրենց պայմանները և համաձայնության են գալիս դրանց վերաբերյալ: Սակայն, պայմանագիրը գրավոր կերպով կնքելիս, վերջիններս չեն ներառում վերոնշյալ պայմանները: Ուստի՝ օրենքի տեսանկյունից՝ վերջիններս չեն համաձայնեցրել բանավոր կերպով քննարկված պայմանները, հետևաբար՝ տվյալ պայմանները չեն համարվում ներառված վերջիններիս միջև ձեռք բերված համաձայնության մեջ: Արդյունքում՝ կողմերը կրում են բացասական հետևանքներ:

Պայմանավորված ժամկետից շուտ պայմանագրի լուծումը:

Բնականաբար, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգիրքը բնակելի տարածքի վարձակալության պայմանագրի լուծման տեսակետից ավելի լայն իրավունքներ է ընձեռնում վարձակալին: Օրինակ՝ համաձայն օրենսգրքի 675-րդ հոդվածի 1-ին մասի՝ բնակելի տարածության վարձակալը և նրա հետ մշտապես բնակվող մյուս քաղաքացիներն ընդհանուր համաձայնությամբ իրավունք ունեն ցանկացած ժամանակ լուծելու վարձակալության պայմանագիրը` երեք ամիս առաջ գրավոր նախազգուշացնելով վարձատուին: Ի տարբերություն մնացած բոլոր դեպքերի՝ այս պարագայում վարձակալը կարող է վաղաժամկետ լուծել մյուսից առանց դատարան դիմելու:

Ինչ վերաբերվում է Վարձատուին, ապա վերջինս կարող է դատական կարգով լուծել պայմանագիրը, եթե`

վարձակալը պայմանագրով նախատեսված ժամկետի ավարտից հետո ավելի քան երկու անգամ չի վճարել բնակելի տարածության վարձավճարը.
վարձակալը կամ այն քաղաքացիները, որոնց գործողությունների համար նա պատասխանատվություն է կրում, քանդել կամ փչացրել են բնակելի տարածությունը.
գույքն օգտագործել է պայմանագրի պայմանների կամ գույքի նշանակության էական կամ բազմակի խախտումներով.
էականորեն վատթարացրել է գույքի վիճակը.
պայմանագրով սահմանված վճարման ժամկետը լրանալուց հետո պարբերաբար կամ անընդմեջ երկու անգամից ավելի չի մուծել վարձավճարը.
վարձակալության պայմանագրով սահմանված ժամկետներում, իսկ պայմանագրում դրանց բացակայության դեպքում` ողջամիտ ժամկետում, չի կատարել գույքի հիմնական վերանորոգում այն դեպքերում, երբ, օրենքին, այլ իրավական ակտերին կամ պայմանագրին համապատասխան, հիմնական վերանորոգում կատարելը վարձակալի պարտականությունն է.
Օրենքով և վարձակալության պայմանագրով նախատեսված այլ դեպքերում:

Գույքի վնասումը Վարձակալի կողմից:

Տվյալ պարագայում գործում է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի ընհանուր դրույթը, համաձայն որի՝ քաղաքացու անձին կամ գույքին, ինչպես նաև իրավաբանական անձի գույքին պատճառված վնասը լրիվ ծավալով ենթակա է հատուցման այն պատճառած անձի կողմից:

Հարցերին պատասխանել է Արատտա ընկերության Վարչական գործերով բաժնի ղեկավար, փաստաբան

Էռնեստ Աբելյանը։

«Պարզաբանում» շարքի նախորդ հոդվածներում անդրադարձել էինք՝

ամուսնության ձեւակերպման իրավական ընթացակարգերին https://www.armdaily.am/news/14353.html?lang=hy,
վարորդական իրավունքի վկայական ձեռք բերելուն https://www.armdaily.am/news/14903.html?lang=hy,
ամուսնալուծության եւ ալիմենտի հարցերին։ https://www.armdaily.am/news/15690.html?lang=hy