Մեր նպատակը նոր պատերազմից խուսափելն է, ոչ թե Թուրքիային կամ Ադրբեջանին ջախջախիչ հարված հասցնելը. Գարիկ Քեռյան

ArmDaily.am-ը զրուցել է քաղաքական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Գարիկ Քեռյանի հետ:

- Պարոն Քեռյան, ՀՀ վարչապետը դեռևս նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում տարածաշրջանում կայունության, զարգացման և խաղաղության դարաշրջան բացելու մասին հայտարարություն արեց: Ի հակառակ այս հայտարարությանը՝ ադրբեջանական կողմը շարունակում է գործածել ագրեսիվ հռետորաբանություն և վարել զավթողական քաղաքականություն: Եվ հետաքրքրականն այն է, որ որքան ինտեսիվ են դառնում Հայաստանի նկատմամբ ադրբեջանական կողմի հարձակումներն ու սադրանքները, այնքան բարձր են հնչում հայկական կողմից խաղաղության մասին հայտարարությունները և չկա համարժեք պատասխան: Ի՞նչ դիտարկումներ ունեք սրա հետ կապված:

- Դրա պատասխանը շատ պարզ է. Հայաստանը պարտված պետություն է, գտնվում է շատ ծանր վիճակում, պարտության հետևանքով բանակը զգալիորեն թուլացել է: Բացի այդ, այսօրվա դրությամբ Հայաստանն այն վիճակում է, որ չի կարող նույնիսկ Ադրբեջանի և Նախիջևանի կողմից ապահովել իր սահմանների անվտանգությունը, փաստացի Հայաստանն այլևս չի կարող հանդիսանալ Լեռնային Ղարաբաղի անվտանգության երաշխավոր և այդ պարտականությունն ամբողջովին իրականացնում է ռուսական կողմը: Ինչ վերաբերում է համարժեք պատասխանին, ապա պետք է հասկանալ, որ նման իրավիճակներում ցանկացած երկիր պատասխանում է որոշակի ռազմական, տնտեսական կամ քաղաքական շատ լուրջ լծակների օգտագործմամբ, որը Հայաստանը չունի: Ցավալիորեն ստացվել է այնպես, որ այսօր մենք պետք է շատ խելացի, երբեմն գաղտնի, երբեմն բացահայտ, երբեմն դաշնակիցների միջոցով, երբեմն էլ միայնակ կարողանանք իրավիճակից դուրս գալ և խուսափել նոր պատերազմից: Ադրբեջանի այդ քայլերն ունեն մեկ նպատակ՝ Հայաստանը ներքաշել երկրորդ պատերազմի մեջ: Եվս մեկ 44-օրյա պատերազմ, բնականաբար մենք կկանգնենք պետականության կորստի առջև: Իսկ ամբողջովին հույսեր կապել Արևելյան կամ Արևմտյան դաշնակիցների հետ` չենք կարող, քանի որ չգիտենք, թե ինչ են թելադրում նրանց շահերն այսօր և ինչ կթելադրեն վաղը: Այս առումով, եթե աջ կողմում ունենք 80 մլն Թուրքիա, ձախ կողմում՝ 10 մլն Ադրբեջան, որոնց ՀՆԱ-ն և ռազմական պոտենցիալը բազմապատիկ անգամ գերազանցում է Հայաստանին, այս պայմաններում գուցե խաղաղության մասին կոչեր հնչեցնելը լինի որոշակի տակտիկական քայլ՝ պատերազմից խուսափելու համար: Ուրեմն, մեր նպատակը նոր պատերազմից խուսափելն է, այլ ոչ թե Թուրքիային կամ Ադրբեջանին ջախջախիչ հարված հասցնելը:

- Գուցե այդ հայտարարությունները հետապնդում են ձեր նշած նպատակները, բայց իրականության մեջ դրանք չեն ծառայում իրենց նպատակին՝ մեր պետականությունը վտանգված է, իսկ տարածքները հանձնվում են խաղաղ ճանապարհով: Օրինակ, Փաշինյանի՝ հայկական գյուղերի ադրբեջաներենով անվանելը շատերի կողմից ընկալվեց որպես տարածքների հանձման ակտ:

- Ձեր կարծիքները մի ամրապնդեք դեղին մամուլի տված ինֆորմացիայով: Գիտեք ինչ, ընդդիմությունն ուռճացնում է ամեն մի իրադարձություն, իսկ իշխանությունն իր հերթին ամեն իրադարձություն փորձում է բարդել ընդդիմության վրա և այս քաղաքական դիսկուրսում իրականությունը երբեմն աղավաղվում է: Մենք ոչ թե կորցնում ենք տարածքներ, այլ, ըստ Հայաստանի դիրքորոշման՝ ադրբեջանական զինուժը որոշ տեղերում գտնվում է ՀՀ-ի տարածքում, իսկ, ըստ ադրբեջանական դիրքորոշման՝ հայկական զինուժն է որոշ տեղերում գտնվում իրենց տարածքում: Ադրբեջանական պաշտոնական դիրքորոշումն այն է, որ անկլավները, որոնք նախկինում եղել են Խորհրդային Ադրբեջանի, իսկ հիմա Հայաստանի կազմում, համարում են ադրբեջանական տարածք, որտեղ և կանգնած են հայկական զինված ուժերը: Իրավիճակը շատ մշուշոտ է, և այդ մշուշը կպարզվի միայն այն դեպքում, երբ հաջողվի իրականացնել սահմանների սահմանագծում և սահմանազատում և միջազգային միջնորդ պետությունների կամ, միջազգային որևէ կառույցի հովանու ներքո կկնքվի համապատասխան պայմանագիր, որից հետո պարզ կլինի՝ որն ումն է: Ամեն մի քարի, ծառի, թփի համար Ադրբեջանից ու Հայաստանից հնչող այդ անիմաստ արտահայտությունները հետևանք են այն բանի, որ լինելով 30 տարվա ինքնիշխան պետություն, ՄԱԿ-ի անդամ՝ այսօր, բացի Թուրքիայի և Իրանի հետ սահմաններից՝ Ադրբեջանի հետ սահմանագծման և սահմանազատման ոչ մի ամրագրված և ճանաչված պայմանագիր չունենք, հետևաբար՝ այդ խնդիրները պետք է կապել սահմանագծման հետ: Երբ այդ գործընթացը սկսվի, կարող է պարզվել, որ որոշ հատվածներ, որտեղ կանգնած է ադրբեջանական զորքը՝ հայկական են. Կարող է լինել նաև հակառակը: Այս իմաստով, պնդումները, որ մենք տարածքներ ենք հանձնում, միանշանակ չէ:

- Պարոն Քեռյան, ասում եք, որ տարածքների հանձնման մասին պնդումները միանշանակ չեն: Ի՞նչ կասեք Էդուարդ Աղաջանյանի այն հայտարարության մասին, երբ ասաց, որ վարչապետը ադրբեջանական տեղանուններ է նշել՝ ընդգծելու համար, որ Ադրբեջանը հայկական տարածք չի ներխուժել: Սա դեղին մամուլի տարածած տեղեկատվություն չէ:

- Ճիշտն ասած, ես գյուղերի հայերեն ու ադրբեջաներեն անվանումների պատմությանը չեմ տիրապետում: Նույնիսկ չգիտեմ՝ այդ գյուղերն ադրբեջաներեն անվանելով նկատի են ունեցել հայկական գյուղերի ադրբեջաներեն անվանումները, թե համանման գյուղեր կան սահմանից այն կողմ, այդ պատճառով կխուսափեմ ավելին ասել:

Իզաբելա Սուլթանյան