Ի դեպ. Լեւոն Տեր Պետրոսյանի հոդվածի մասին
ADTVԻ դեպ, այսօր հերթական հոդվածով է հանդես եկել ՀՀ 1-ին նախագահ Լեւոն Տեր Պետրոսյանը։ Պիտի ենթադրել նախընտրական շրջանում ավելի հաճախ առիթ կունենանք լսել առաջին նախագահին։ Եթե նույնիսկ նախընտրական քարոզչական հանդիպումներին ակտիվ մասնակցություն չունենա, իր խոսքը տեղ կհասցնի հոդվածների կամ հարցազրույցների տեսքով։
Այդ ասելիքն իհարկե կունենա նաեւ նախընտրական ենթատեքստ, բայց ոչ միայն եւ ոչ այնքան։ Այսօր էլ խոսելով պատերազմում Հայաստանի կրած պարտության մասին, նա նախընտրական շրջանում բարձրացնում իր ղեկավարած ՀԱԿ-ի արժեթղթերի գինը, բայց շատ կարեւոր արձանագրումներ է անում ղարաբաղյան հակամարտության, պատերազմի, պարտության պատճառների մասին։ Նա նկատում է, թե ընդդիմադիր ուժերի մեծամասնության գլխավոր թեզն այն է, որ ղարաբաղյան վերջին պատերազմում կրած պարտության միակ պատասխանատուն և միակ մեղավորը Նիկոլ Փաշինյանն է: Մինչդեռ սա, Լեւոն Տեր Պետրոսյանի գնահատմամբ կեսճշմարտություն է։
1997 թվականից ի վեր՝ Հայաստանի բոլոր կուսակցությունները, բացի ՀՀՇ-ից, վիժեցնելով փոխզիջումային լուծման ամենանպաստավոր հնարավորությունը, որդեգրեցին ստատուս-քվոյի պահպանման ու փոխզիջումների մերժման կործանարար ուղեգիծը: Այն դարձավ ՀՀ հաջորդ վարչախմբերի պետական մակարդակի բարձրացված քաղաքականություն, հասցնելով այն աղետին, ինչում նրանք այսօր մեղադրում են միայն Փաշինյանին:
Պատկերավոր ասած՝ բոլոր ուժերը, Նիկոլ Փաշինյանի եզրափակիչ դերակատարությամբ, փայլուն կերպով իրականացրին Վազգեն Սարգսյանի երկու «պատվիրանները». Այն է՝ «Արյունով նվաճված հողը թղթով չեն հանձնում» եւ՝ «Փոխզիջման կգնանք այն ժամանակ, երբ հարկադրված կլինենք»։
Լեւոն Տեր Պետրոսյանը միաժամանակ նշում է, որ հետագայում վազգեն Սարգսյանը զգացել է իր սխալը և փորձել է այն ուղղել Կարեն Դեմիրճյանի հետ կնքած դաշինքի միջոցով։ Իսկ այդ մոտեցումներին Լեւոն Տեր Պետրոսյանն էն գլխից դեմ էր, ինչն էլ բերեց նրա հրաժարականին 98-թ-ին։ Իսկ այսօր արձանագրում է, որ հողերը հանձնվեցին ավելի մեծ արյամբ, իսկ հարկադրված լուծումը, որը եւս իրականություն դարձավ, ոչ այլ ինչ է, քան կապիտուլացիա։ Վերոշարադրյալի ողջ իմաստն այն է,-ասում է Լեւոն Տեր Պետրոսյանը,- որ մենք իրականում պարտվել ենք ոչ թե Ադրբեջանին, այլ քաղաքական մտքի տհասության պատճառով ինքներս ենք այդ պարտությունը բերել մեր գլխին:
Առերեւույթ ամեն ինչ ճիշտ է, հենց այդպես է, ինչպես որ կա։ Բայց առաջանում են մի շարք հարցեր որոնց ՀՀ առաջին նախագահը չի ցանկանում անդրադառնալ բաց տեքստով։ Արդյոք այդ ժամանակ միջազգային հանրությունը, որին հետագա տարիներին հղում էր անում ՀՀ առաջին նախագահը, այդ ժամանակ ուներ փոխհամաձայնեցված լուծում։ Եթե այո, ապա արդյո՞ք ՀՀ «հայտնի ուժերը» կարող էին տապալել այդ լուծումը։
Թե՞ տապալողը ավելի հզոր ուժ էր։ Եւ արդյոք ղարաբաղյան հակամարտությունն իսկապես լուծված կլիներ, եթե մեր էլիտայի քաղաքական միտքը Լեւոն Տեր Պեռտրոսյանի պատկերացրած հասունությունն ունենար։